Locus of control
ความเชื่อในการควบคุมดูแลสุขภาพ
ความเชื่อในอำนาจควบคุม (Locus of control)
ความสำคัญคือ ระบุสาเหตุ ว่าบุคคลนั้นๆ เชื่อว่าผลลัพธ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นนั้นเพราะอะไร
- internal locus (ความเชื่ออำนาจควบคุมภายในตน)
เชื่อว่าเกิดจากพฤติกรรม ความเชื่อของตนเอง และตนเองสามารถควบคุมได้
มี 2 กลุ่มย่อย
กลุ่มทำตามที่หมอแนะนำอย่างเคร่งครัด มีวินัยในการดูแลสุขภาพ
กลุ่มไม่ทำตามแพทย์สั่ง แต่จะทดลองวิธีการรักษาตามรูปแบบ และทฤษฎีของตนเอง
Management
เปิดโอกาสให้ซักถามอธิบายข้อมูล ชื่นชมในความสำเร็จ
Set Goal (กลุ่มไม่ทำตามแพทย์สั่ง)
ครั้งหน้าถ้าไม่ถึง Goal ทำไงดี
ส่งเสริม สนับสนุน
2. External locus (ความเชื่ออำนาจควบคุมภายนอกตน)
เชื่อว่าเป็นผลของ สิ่งเหนือธรรมชาติ โชคชะตา ความบังเอิญ เคราะห์กรรม หรือผู้อื่นผลักดันให้เกิดขึ้น
ไม่เชื่อทั้งตัวเอง และหมอ ว่าจะสามารถดูแลสุขภาพตนเองได้
ผู้ป่วยจึงยังคงทำพฤติกรรมเสี่ยงต่อไป เช่น ไม่ออกกำลังกาย, สูบบุรี่, ไม่คุมอาหาร
Management
ไม่ควรคาดหวังสูง ไม่ประชุด ขู่ จับผิด
ให้ความช่วยเหลือเฉพาะที่ผู้ป่วยต้องการ
ค่อยๆ เปลี่ยนพฤติกรรมง่ายๆ ให้เห็นผลก่อน และทำให้ผู้ป่วยไว้ไจในระยะยาว
3. Powerful other
เชื่อว่าผู้ที่ควบคุมดูแลสุขภาพตนได้ คือ คนอื่น
มี 2 แบบ
1. ฝากชีวิตไว้ในมือแพทย์ รอมาปรึกษาแพทย์อย่างเดียว แม้เรื่องเล็กๆ น้อยๆ
2. แยกเรื่องสุขภาพออกจากชีวิตส่วนอื่น และยกให้หมอทำหน้าที่ดูแลสุขภาพ
และบางคนจะไม่ยอมเปลี่ยนแปลงส่วนอื่นๆที่จะทำให้สุขภาพดีขึ้น
Management
ควรโน้มน้าวให้ผู้ป่วยดูแลสุขภาพด้วยตัวเองมากขึ้น
Health Belief Model
รับรู้ถึง โอกาสเสี่ยง ต่อการเป็นโรค
รับรู้ถึง ความรุนแรงของโรค
รับรู้ถึงประโยชน์ อุปสรรค ของการปฏิบัติเพื่อป้องกันโรค
สิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติ